Gezonde voeding en diabetes

Diabetes is de meest voorkomende chronische ziekte in Nederland. Ruim 1 miljoen mensen in Nederland lijden aan diabetes, waaronder zelfs kinderen. Maar de omvang van het probleem is nog groter, wel 5 miljoen mensen lopen risico. Welke rol speelt voeding?

Wat is diabetes

Mensen met diabetes kunnen hun bloedsuiker (bloedglucose) niet reguleren. Bij gezonde mensen wordt suiker via het bloed naar de cellen vervoerd om daar energie te leveren. Deze suiker haalt je lichaam uit koolhydraten uit je voeding. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de suiker uit het bloed gehaald wordt en in je cellen terecht komt. Bij mensen met diabetes werkt dit systeem niet goed. Als het niet behandeld wordt dan hoopt de suiker zich op in het bloed. Een te hoge bloedsuikerspiegel is gevaarlijk voor je gezondheid. Dit komt doordat op termijn de vaatwanden en zenuwen in heel het lichaam beschadigd raken. De gevolgen hiervan zijn onder meer aandoeningen aan de nieren, ogen, hart en vaten, voeten, huid, maag en darmen. Ook depressie en problemen met seksualiteit komen vaker voor bij diabetespatiënten.

Diabetes type 1

We onderscheiden 2 soorten Diabetes, type 1 en type 2. Diabetes type 1 is een erfelijke variant, je wordt ermee geboren. Mensen met Diabetes type I maken geen of te weinig insuline aan, zij moeten daarom hun hele leven lang insuline spuiten om hun bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Diabetes type 2

Ongeveer 90% van alle diabetesgevallen gaat om diabetes type 2. Vroeger werd dit ouderdomsdiabetes genoemd omdat het pas op latere leeftijd ontstond. Door ouderdom nemen de bètacellen in de pancreas (alvleesklier) af en kan de alvleesklier minder insuline produceren. Hier is dus sprake van een echt insulinetekort. Dit representeert echter maar 10% van alle diabetes type 2 gevallen.

Tegenwoordig ontwikkelen ook jonge mensen en zelfs kinderen diabetes type 2. Bij deze overige 90% is sprake van overgewichtsdiabetes. Er wordt wel insuline geproduceerd, alleen kunnen de cellen hier niet meer goed op reageren waardoor de suikers zich ophopen in het bloed. Deze ophoping van suikers in het bloed noemen we met een moeilijk woord hyperinsulinemie.

De oorzaak van diabetes type 2

Zoals ik hierboven heb uitgelegd word je met diabetes type 2 niet geboren. Het ontstaat tijdens je leven. Diabetes type 2 ontstaat door overgewicht en een ongezonde leefstijl. Het is een typische welvaartsziekte. Iemand met een BMI van 35 heeft 100 x zoveel kans op diabetes type 2 dan iemand met een BMI van 22! Een gewichtsverlies van 6% leidt al tot verbetering.

Het probleem achter diabetes is insulineresistentie. Dit houdt in dat het lichaam niet meer goed reageert op de aanwezige insuline. Wanneer je door overgewicht een grotere buikomvang krijgt, dan ontwikkelt je lichaam ook te veel visceraal vet. Dit is vet dat zich in je buik bevindt, tussen je organen. Dit viscerale vet produceert een hormoon dat zorgt voor insulineresistentie. Insulineresistentie zorgt voor ophoping van suikers in het bloed (hyperinsulinemie).
Insulineresistentie heeft gradaties, factoren die de insulineresistentie kunnen verergeren zijn leeftijd en stress.

De behandeling van diabetes type 2

Bij de behandeling van diabetes type 2 horen voedingsadviezen en medicatie. Veruit de meeste professionals in de gezondheidszorg adviseren nog altijd de Richtlijnen Goede Voeding van de Nederlandse Gezondheidsraad.

Deze richtlijnen zijn helaas helemaal niet goed voor diabeten. Ze hebben een hoog aandeel aan koolhydraten. Terwijl dit nu juist de voedingsstof is die diabeten ziek maakt. Het lichaam zet koolhydraten uit de voeding om in suikers. Maar door de insulineresistentie, kan een diabeet deze suikers niet verwerken.

Dit heeft tot gevolg dat de suikers in het bloed blijven zitten (zie afbeelding 3). Maar zoals ik al eerder aangaf, is een te hoge bloedsuikerspiegel ongezond. Daarom krijgen diabeten bloedsuikerverlagende medicatie voorgeschreven. In het beginstadium van de diabetes vaak in de vorm van tabletten, in een later stadium wordt het spuiten van insuline onvermijdelijk.

Ja, je leest het goed. Mensen met diabetes kunnen geen koolhydraten (suikers) verwerken waardoor deze zich opstapelen in het bloed. Dit is erg ongezond. Toch krijgen zij een koolhydraatrijke voeding voorgeschreven, om vervolgens met medicijnen de bloedsuiker weer te verlagen.

Al jaren verkeerde behandeling van diabetes type 2

Het meest kwalijke aan deze behandelmethode, is dat hij het probleem alleen maar verergert. De patiënt met diabetes wordt alleen maar zieker van de behandeling. Iedereen die diabetes type 2 heeft of iemand kent die dit heeft, weet dat het gewicht alleen maar toeneemt vanaf het moment dat er insuline gespoten wordt.

Insuline is een anabool hormoon. Dat wil zeggen dat het de aanmaak en opslag van vet stimuleert. De vetverbranding (lipolyse) wordt door insuline juist geremd.

Dit is hoe de behandeling van diabetes in de dagelijkse praktijk van onze zorginstellingen verloopt:

Een diabetespatiënt krijgt koolhydraatrijke voeding geadviseerd
Hij krijgt insuline voorgeschreven om de suikers te kunnen verwerken
Insuline zorgt voor toename van lichaamsgewicht en buikomvang
Het viscerale buikvet produceert meer hormonen waarvan de insulineresistentie toeneemt
De dosis insuline wordt verhoogd
Lichaamsgewicht en buikomvang nemen nóg verder toe
Etc. etc.

Vaak gaat dit proces door tot de patiënt wel meer dan 100 eenheden insuline per dag moet spuiten. Deze behandeling is onzinnig. De max ligt bij ongeveer 36 eenheden langwerkende insuline en 16 eenheden kortwerkende insuline. Als het dan nog niet werkt dan is de diabetespatiënt insulineresistent en heeft het geen enkele zin de dosis nog verder te verhogen.

Het symptoom wordt bestreden (hoge bloedsuiker met insuline) in plaats van dat de oorzaak wordt aangepakt. De behoefte aan insuline zou verlaagd moeten worden door het gehalte koolhydraten in de voeding te beperken.

Alleen maar zieker van behandeling diabetes type 2

Er zijn nog meer ernstige gevolgen van de gangbare methode van behandeling. Diabetes type 2 is een voorbode van hart- en vaatziektes. Mensen met diabetes type 2 krijgen standaard cholesterolverlagers (statines) voorgeschreven omdat hun cholesterolgehalte ook verhoogd is. Deze medicijnen hebben vaak nare bijwerkingen.

Maar wat veel mensen niet weten, is dat cholesterol eigenlijk een goede stof is. Cholesterol is namelijk een ontstekingsremmer. Een hoog cholesterolgehalte is dus eigenlijk een alarmsignaal dat er iets niet goed is in je lichaam. Er treden ontstekingsreacties op, bijvoorbeeld aderverkalking (atherosclerose).

Ook hier zie je dus weer, dat alleen het symptoom weggenomen wordt met medicatie. De oorzaak van het probleem wordt niet aangepakt.

Koolhydraatarm dieet het beste medicijn bij diabetes type 2

Door de hoeveelheid koolhydraten in de voeding te verlagen ontstaat een lagere insulinebehoefte. De diabetespatiënt heeft daarom minder medicijnen nodig. Dit gaat hand in hand met gewichtsafname, waardoor de bloedwaardes die in het ziekenhuis gemeten worden sterk verbeteren en het medicijngebruik nog verder omlaag gebracht kan worden. De cirkel is nu omgekeerd.

Een slecht gereguleerde bloedsuikerspiegel kan op termijn ernstige complicaties zoals afwijkingen aan nieren, ogen, zenuwstelsel, en hart- en vaatziektes veroorzaken. Of de bloedsuiker goed gereguleerd is kan het beste bepaald worden door de gemiddelde bloedsuikerspiegel over een periode van 2 à 3 maanden te meten, dit noemen we HbA1c. Er wordt gestreefd naar een waarde van onder de 53 mmol/mol (voorheen 7%).

Een koolhydraatarm, mediterraan voedingspatroon met een lage Glycemische Index (GI) zonder energierestrictie zorgt voor een significante daling van het HbA1c. De kans op complicaties wordt hierdoor sterk verminderd.

Een koolhydraatbeperkt dieet vermindert ook het triglyceridengehalte in het bloed. Aderverkalking (atherosclerose) wordt op deze manier beperkt door de oorzaak aan te pakken. Het resultaat, minder kans op hart- en vaatziektes.

Koolhydraatarme voeding beter voor iedereen

Koolhydraatarme voeding is niet alleen goed voor mensen met diabetes en tegen overgewicht. Door een koolhydraatarm voedingspatroon treden ook minder ontstekingsreacties op in je lichaam. Mensen met darmklachten, opgeblazen gevoel, schimmelinfecties, huidaandoeningen, migraine, epilepsie, reuma, MS en andere chronische aandoeningen hebben baat bij koolhydraatarme voeding in verband met minder ontstekingsreacties.

Gelukkig zie ik dat een positieve ontwikkeling gaande is. Steeds meer professionals in de zorg durven af te stappen van achterhaalde verouderde voedingsrichtlijnen, naar het geven van koolhydraatarme dieetadviezen. En met succes, bij de behandeling van diabeten worden fantastische resultaten behaald. Er treedt gewichtsverlies op en diabetespatiënten komen grotendeels of zelfs helemaal van de medicatie af. Sinds dit jaar is het koolhydraatbeperkte dieet zelfs opgenomen in het protocol van de Nederlandse Diabetes Federatie. Ik ben ervan overtuigd dat andere richtlijnen snel zullen volgen en dat het slechts een kwestie van tijd is voordat we allemaal de vele voordelen van koolhydraatarme voeding ontdekken.

bron: PowerSlim