Suiker of zoetstof?

Van kinds af aan hebben we een voorkeur voor zoet. Maar is zoet wel gezond? Zaten tot voor kort vooral zoetstoffen in het verdomhoekje, tegenwoordig zijn het met name (toegevoegde) suikers die onder vuur liggen. Wat is nu waar? En wat kies je voor je kind, suiker of zoetstof?

Suiker versus zoetstof

Er bestaan twee soorten stoffen die er voor kunnen zorgen dat een product zoet smaakt: suiker en zoetstof. Voorbeelden van suiker zijn sacharose, glucose en lactose. Een trucje om te weten dat het een suiker is: bijna alle stoffen die eindigen op –ose (fructose, sucrose, glucose etc.) zijn suikers. Daarnaast kun je nog eens een onderverdeling maken in natuurlijke suikers (honing, fruit) en suikers die in de voedingsmiddelenindustrie worden toegevoegd aan voedingsmiddelen (frisdrank, snoep). Suikers zijn koolhydraten en behoren tot de macronutriënten. Ze leveren 4 kilocalorieën per gram.

Zoetstoffen hebben de voordelen van suiker zonder de nadelen ervan. Ze leveren namelijk weinig tot geen calorieën en hebben toch een zoete smaak. Bovendien hebben zoetstoffen amper invloed op de bloedsuikerspiegel. Dit is absoluut een pluspunt omdat er dan geen grote schommelingen in de bloedsuikerwaarden zijn. Ideaal dus voor mensen met diabetes. Bovendien zijn zoetstoffen tandvriendelijker in vergelijking met gewone suiker.

Soorten zoetstof

Extensieve zoetstof
Zoetstof kan onderverdeeld worden in twee grote groepen, de intensieve en de extensieve zoetstof. De extensieve zoetstoffen zijn beter bekend als polyolen. Voorbeelden van polyolen zijn sorbitol, lactitol en maltitol. Bijna alles wat in de ingrediëntenlijst eindigt op – ol behoort tot de polyolen. Polyolen hebben een iets minder uitgesproken zoete smaak dan suiker. De absorptie in de darmen is beperkt waardoor ze minder energie leveren dan suiker. De meeste polyolen worden helemaal niet opgenomen en leveren geen calorieën. Bepaalde polyolen zoals isomalt, maltitol, lactitol en xylitol en leveren nog steeds energie, ongeveer 2,5 kcal per gram, waardoor ze toch niet onbeperkt gebruikt mogen worden in het kader van gewichtsbehoud. Bij overmatig gebruik kunnen ze winderigheid veroorzaken of een laxerende werking hebben. In uitzonderingsgevallen kunnen polyolen maagdarmklachten veroorzaken. Polyolen vind je onder andere terug in kauwgom.

Intensieve zoetstof
Naast extensieve zoetstof onderscheiden we de intensieve zoetstof. Ook wel bekend als laag calorische zoetstof. De zoetkracht van intensieve zoetstof is veel sterker dan gewone suiker waardoor je er minder van nodig hebt om dezelfde zoete smaak te krijgen. Deze zoetstof bevat zeer weinig tot geen calorieën. In de voedingsindustrie wordt het vooral gebruikt in light producten zoals jam, snoep en frisdrank. Maar we kennen deze zoetstof ook als tafelzoetstof, in poedervorm of een dispenser met zoetjes voor in de koffie of thee. De meest bekende zoetstoffen binnen deze categorie zijn aspartaam, sacharine en acesulfaam-K. Ook de natuurlijke zoetstof steviolglycoside die uit de Steviaplant wordt gewonnen behoort tot de intensieve zoetstoffen.

Sacharine heeft als voordeel dat het zijn zoetkracht niet verliest bij hoge temperaturen, daardoor is het geschikt is als additief voor caloriearme en suikervrije producten die verhit worden bij bereiding. Aspartaam is 200 keer zoeter dan suiker, er is dus maar een heel klein beetje van nodig om voedingsmiddelen zoet te maken. Het is momenteel een van de meest gebruikte zoetstoffen. Acesulfaam-K is ook 200 keer zoeter dan suiker en lost goed op in water, wordt snel geadsorbeerd en verlaat onveranderd het lichaam. Het is bovendien hittebestendig waardoor het geschikt is om mee te bakken of koken.

Veiligheid

Sinds de populariteit van zoetstoffen gestegen is, zijn er al vele onderzoeken gedaan naar het mogelijk kankerverwekkend effect ervan. Vroeger dacht men dat kunstmatige zoetstoffen kankerverwekkend zijn omdat testen op dieren positief waren. Bij mensen waren de testen echter negatief, het is dus niet bewezen dat zoetstoffen kankerverwekkend zijn bij mensen. Er gaat veel wetenschappelijk onderzoek aan vooraf in verband met de veiligheidsaspecten vooraleer een zoetstof op de markt toegelaten wordt. Voor de veiligheid wordt altijd een ADI vastgesteld. ADI staat voor Aanvaardbare Dagelijkse Inname. Dit houdt in dat als je de dosis niet overschrijdt, er geen gezondheidsrisico is. Voor elke stof is er bovendien een toxische grens vastgesteld en deze ligt ver boven de ADI. Voor sacharine ligt de ADI op 5 mg per kilogram lichaamsgewicht, zowel voor kinderen als voor volwassenen. In Belgisch onderzoek werd geen risico vastgesteld voor het overschrijden van de ADI voor sacharine en andere zoetstoffen bij personen ouder dan 15 jaar. De ADI van aspartaam voor alle leeftijden ligt op 50 mg/kg lichaamsgewicht. Voor acesulfaam-K is dat 15 mg per kilogram lichaamsgewicht. Van zoetstoffen wordt echter zo weinig gebruikt dat het bereiken van de toxische grens zo goed als uitgesloten is.

Gezondheid

Als je op je lichaamsgewicht wil letten dan zijn producten op basis van zoetstoffen beter dan gewone suiker. Lightproducten passen binnen een gezonde leefstijl. Wel moeten sommige mensen voorzichtig omspringen met producten die aspartaam bevatten. Aspartaam wordt onder andere gemetaboliseerd tot fenylalanine. Mensen met de aandoening PKU (fenylketonurie) moeten deze producten vermijden. Sinds kort moet er op de verpakking steeds achter aspartaam vermeld worden dat het een bron van fenylalanine is.

Sinds de toelating ervan op de Europese markt wordt ook steeds meer gebruik gemaakt van de natuurlijke zoetstof Stevia. Deze zoetstof is afkomstig uit het plantje Stevia Rebaudiana Bertoni, ook wel honingkruid genoemd. De bladeren van de plant worden verwerkt in heet water. Dit wordt gezuiverd en gedroogd tot alleen de kristallen overblijven. Ook Stevia is geschikt voor voedingsmiddelen die verhit worden. Het enige nadeel van Stevia is dat de nasmaak een beetje aan drop doet denken, als je van drop houdt is dit natuurlijk geen probleem! Maar de nadelen wegen niet op tegen de voordelen. Stevia is namelijk een 100% natuurlijke zoetstof in tegenstelling tot bijvoorbeeld aspartaam en sacharine, welke kunstmatige zoetstoffen zijn. Geef de voorkeur aan de natuurlijke zoetstof Stevia. Het is natuurlijk, levert 0 calorieën, heeft een zoete smaak, je kunt het in bijna alle voedingsmiddelen verwerken en het heeft geen invloed op je bloedsuikerspiegel. Ideaal dus voor als je op je lijn én je gezondheid wil letten. Ook voor kinderen adviseer ik om zoveel mogelijk de voorkeur te geven aan producten gezoet met Stevia.  PowerSlim maakt ook gebruik van Stevia in haar producten.